Đồng hồ so cơ hay cơ khí do Vogel Germany sản xuất. Có nhiều loại khác nhau, phân biệt khác nhau qua thang đo, kiểu chân đo, cấp bảo vệ đồng hồ và kích thước mặt. Loại phồ biến nhất hay thông dụng nhất là loại chân thẳng. Một vài trường hợp sử dụng loại chân quỳ hay chân què (gãy, có khớp như đầu gối ?).

Phức tạp và loằng ngoằng các thông số cũng như chi tiết cấu tạo nên đồng hồ so. Vậy đồng hồ so cơ là gì?

Đồng hồ so cơ Vogel Germany.

Để dễ bề tra cứu cũng như chọn lựa đồng hồ, dưới đây ta quy ước một vài thông số và cách gọi tên các thông số đó. Ở đây chỉ là quy ước, xuất phát từ tài liệu của nhà sản xuất, còn lại bạn thích gọi nó là cái gì cũng được, miễn sao nó có sức truyền đạt đến người khác là ô kề.

• A: Độ dài trục đo hay chân đo tính từ viền ngoài bên dưới mặt đồng hồ.
• B: Độ dài ống bao chân đo hay ty đo, trục đo.
• C: khoảng cách từ lưng đồng hồ tới tâm trục đo.
• D: Đường kính mặt đồng hồ.
• Đường kính ống bao chân đo thường giống nhau trong cùng 1 series.

Cấu tạo cơ bản của đồng hồ so cơ

Ở đây ta không khai thác sâu vào cấu trúc bên trong của nó, chỉ nhận diện bên ngoài của đồng hồ. Các cơ phận chính và công năng của từng cơ phận. Mục đích là để chọn lựa và sử dụng cũng như hiểu ý nghĩa từng bộ phần của đồng hồ so. Hình dưới đây mô tả một cách gần đúng nhất những gì thấy trên dụng cụ so sánh này.

Tùy theo loại đồng hồ, hình hài có thể khác đôi chút nhưng cơ bản nhìn nó lằng nhằng như hình trên. Mỗi trị số hay cơ phận đề là những thứ không thể thiếu. Nó mang một ý nghĩa nào đó ảnh hưởng tới kết quả đo. Như vậy ta có thể liệt kê ra dưới đây tên những cơ phận đó.

Các cơ phận

1. Chuôi đồng hồ so
2. Kim chính của đồng hồ, kim này sẽ nhảy múa tung mù lên khi đầu đo được kích hoạt. (hiểu là nó rất nhạy).
3. Vành ngoài của đồng hồ, thường là xoay được, để hiệu chỉnh kim.
4. Ống bao trục đo hay còn gọi là ống dẫn hướng cho trục đo.
5. Đầu đo, cơ phận này sẽ tiếp xúc với vị trí rà hay vị trí đo. Hầu hết các đầu đo này đều có thể tháo rời và thay thế khi cần.
6. Trục đo hay chân đo.
7. Kim phụ của đồng hồ, chỉ thị số vòng mà kim chính đã đi qua.
8. Trị số dung sai hay độ chính xác của đồng hồ, trị số này nhà sản xuất in cố định cho từng model.
9. Thang đo hay phạm vi ứng dụng của đồng hồ. Hiểu theo cách nào đó có thể xem như trị số hành trình của trục đo trong chuyển động tịnh tiến.
10. Vạch chia trên đồng hồ.

Nguyên lý hoạt động, ứng dụng.

Đồng hồ so cơ hoạt động dựa trên cơ cấu bánh răng và lò xo đàn hồi. Biến chuyển động tịnh tiến của trục đo thành chuyển động quay của kim với độ phân giải cao hơn, nhạy hơn. Một biến thiên rất nhỏ của trục đo sẽ được mô tả lại bằng hành trình của kim đồng hồ.

Dựa trên nguyên lý của đồng hồ so, dụng cụ này được dùng vào việc so sánh sai lệch hình học của phôi với vật mẫu. Tùy các tình huống kiểm tra và mục đích của phép đo khác nhau mà người dùng sẽ điều chỉnh cũng như chọn lựa phương pháp đo khác nhau. Một vài model của đồng hồ có sẵn nam châm từ tính ở mặt lưng, một số được dùng kết hợp với chân đế từ tính. Chân đế đồng hồ so mang lại cho dụng cụ khả năng mở rộng phạm vi ứng dụng cũng như tư thế và vị trí đo.

Màu sắc của mặt đồng hồ cũng là một dấu hiệu nhận biết về độ chính xác. Loại mặt màu vàng có cấp chính xác cao hơn màu trắng. Chống sock và không chống sock.

Đáp ứng tiêu chuẩn chung của dụng cụ này là DIN 878. Một vài model còn có thêm kim phụ màu đỏ để định vị.

Bảng so sánh các model khác nhau.

Model	Thang đo mm	Độ chính xác ±mm	Chống sock	Vạch chia mm	A	B	C	D-Ø mm	Trọng lượng g
241001	0 – 3	0.01	x	0.5	28	14	8.2	45	0.095
241002	0 – 5	0.01	x	0.5	28	14	8.2	45	0.095

Sản phẩm hàng đầu cho nhà xưởng, phòng kiểm tra, hoạt động chính xác. Thiết kế cao cấp với vỏ ngoài bằng kim loại mạ crom, sai số thấp 0.01mm. Được cấp chứng chỉ Calibration Certificate về hiệu chuẩn trước khi xuất xưởng.

Model	Thang đo mm	Độ chính xác ±mm	Chống sock	Vạch chia mm	A	B	C	D-Ø mm	Trọng lượng g
241116	0 – 5	0.01	x	1	28.5	14	9	40	1.100
240001	0 – 3	0.01	x	0.5	28.5	14	7.3	40	0.110
240002	0 – 5	1.01	x	0.5	28.5	14	7.3	40	0.110
240003	0 – 1	0.001	x	0.2	28.5	14	7.3	40	0.110
240121	0 – 3	0.01	√	0.5	28.5	14	7.3	40	0.115
240122	0 – 5	0.01	√	0.5	28.5	14	7.3	40	0.115
240123	0 – 1	0.001	√	0.2	28.5	14	7.3	40	0.115
241101	0 – 10	0.01	x	1	43.0	22.0	8.2	57	0.190
241103	0 – 1	0.001	x	0.2	33.5	22.0	8.0	57	0.190
241131	0 – 10	0.01	√	1	43.0	22.0	8.2	57	0.200
241118	0 – 10	0.01	x	1	40	19.5	8	60	0.190
241119	0 – 10	0.01	√	1	40	19.5	8	60	0.190
240101	0 – 10	0.01	x	1	40	18.5	7.5	58	0.190
240103	0 – 1	0.001	x	0.2	40	18.5	7.5	58	0.190
240106	0 – 5	0.001	x	0.2	40	18.5	7.5	58	0.190
240131	0 – 10	0.01	√	1	40	18.5	7.5	58	0.200
240133	0 – 1	0.001	√	0.2	40	18.5	7.5	58	0.200
240004	0 – 1.0	0.001	√	0.1	28	14	7.5	40	0.190
240005	0 – 1.0	0.001	√	0.1	40	18.5	8.5	58	0.300
240006	0 – 0.08	0.001	√	–	28	14	7.5	40	0.190
240007	0 – 0.08	0.001	√	–	40	18.5	8.5	58	0.300
240008	0 – 1.0	0.002	√	0.1	28	14	7.5	40	0.190
240009	0 – 1.0	0.002	√	0.1	40	18.5	8.5	58	0.300
241121	0 – 30	0.01	x	1	60	22.5	8	60	0.240
240107	0 – 10	0.01	x	1	40	18.5	7.5	58	0.320
240108	0 – 30	0.01	x	1	60	18.5	7.5	58	0.320
240030	0 – 30	0.1	x	10	60	18.5	7.5	58	0.320
240031	0 – 50	0.1	x	10	97.5	18.5	7.5	58	0.355
240102	0 – 30	0.01	x	1	60	18.5	7.5	58	0.230
240104	0 – 50	0.01	x	1	97.5	36.5	7.5	58	0.350
240105	0 – 100	0.01	x	1	178	65.5	8.5	58	0.405
240110	0 – 100	0.01	x	1	147.5	56.5	7.5	58	0.380
240111	0 – 10	0.01	x	1	40	18.5	7.5	58	0.190
240132	0 – 30	0.01	√	1	60	18.5	7.5	58	0.235
240134	0 – 50	0.01	√	1	97.5	36.5	7.5	58	0.355
240135	0 – 80	0.01	√	1	147.5	56.5	7.5	58	0.380
241142	0 – 10	0.01	x	1	46	20	8	55.5	0.170
241143	0 – 10	0.01	x	1	46	19	8	61	0.210
240141	0 – 10	0.01	√	1	47	18.5	8	58	0.220
240142	0 – 3	0.01	√	0.5	33	11.6	8	41	0.120
240143	0 – 1	0.001	√	0.2	47	18.5	8	58	0.220
240144	0 – 1	0.001	√	0.2	33	11.6	8	41	0.120
240151	0 – 10	0.01	√	1	45.5	16.7	9.3	61.5	0.240
240152	0 – 3	0.01	√	0.5	33	11.6	9.3	44.5	0.140
240153	0 – 1	0.001	√	0.2	45.5	16.7	9.3	61.5	0.240
240154	0 – 1	0.002	√	0.2	33	11.6	9.3	44.5	0.140